6 stycznia grekokatolicy i prawosławni świętują Wigilię. Веселих Різдвяних свят!
Kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Warmii i Mazur podzieli się tego dnia prosforą, czyli liturgicznym chlebem. Na stołach znajdą się postne potrawy, w tym maczka, gołąbki z kaszą i kutia. W cerkwiach zabrzmią hymny i kolędy.
Kościoły
prawosławny i greckokatolicki (bizantyjsko-ukraiński) obchodzą Boże
Narodzenia według kalendarza juliańskiego, który w stosunku do
kalendarza gregoriańskiego, "spóźnia się" się o 13 dni. Dlatego Wigilia
wypada 6 stycznia według kalendarza gregoriańskiego.
Odpowiednikiem
Wigilii u grekokatolików jest Swiat Weczir czyli Święty Wieczór. Tego
dnia obowiązuje ścisły post. Dla grekokatolików najważniejszy jest
aspekt religijny: przygotowanie duszy do narodzin Boga. Wigilię
rozpoczyna się modlitwą. Rodzina dzieli się prosforą. Następnie zasiąda
do stołu.
Tradycyjnie
powinno być na nim 12 postnych potraw, m.in. maczka, czyli zupa z
suszonych grzybów, gołąbki z kaszą i ziemniakami, i oczywiście kutia.
Pije się "uzwar" czyli kompot z suszonych owoców.
-
Na środku stołu stoi świeczka, obok kładziemy czosnek i pieniądze, jako
symbol zdrowia i bogactwa - mówi Daria Kajda, mieszkanka Olsztyna.
Pieniądze te są później oddawane do cerkwi. Bardzo ważnym elementem jest
siano kładzione pod obrus.
-
Kiedyś kładziono na stół zboże, które symbolizowało plon, czy też pod
stół słomę, na pamiątkę betlejemskiej szopki - wspomina pani Daria.
Grekokatolicy nie zapominają o talerzu dla niespodziewanego gościa. W
domu jest choinka, pod którą nie leżą jednak prezenty. Do dzieci z
rodzin greckokatolickich św. Mikołaj przychodzi 19 grudnia. - Po kolacji
wigilijnej idziemy do cerkwi na nabożeństwo Wecziria Wełyke, podczas
którego śpiewane są psalmy i kolędy - dodaje.
Ukraińskie
święta Bożego Narodzenia trwają trzy dni. Trzeci dzień poświęcony jest
pamięci św. Stefana. To także czas odwiedzin kolędników. Kontynuacją
tych świąt jest Nowy Rok i Święto Jordanu, czyli święcenie wody.