czwartek, 5 stycznia 2023

ХРИСТОС РАЖДАЄТЬСЯ! СЛАВІТЕ ЙОГО! - Chrystus się rodzi! Sławcie go!


6 stycznia grekokatolicy i prawosławni świętują Wigilię. Веселих Різдвяних свят!

Kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Warmii i Mazur podzieli się tego dnia prosforą, czyli liturgicznym chlebem. Na stołach znajdą się postne potrawy, w tym maczka, gołąbki z kaszą i kutia. W cerkwiach zabrzmią hymny i kolędy.
Kościoły prawosławny i greckokatolicki (bizantyjsko-ukraiński) obchodzą Boże Narodzenia według kalendarza juliańskiego, który w stosunku do kalendarza gregoriańskiego, "spóźnia się" się o 13 dni. Dlatego Wigilia wypada 6 stycznia według kalendarza gregoriańskiego.
Odpowiednikiem Wigilii u grekokatolików jest Swiat Weczir czyli Święty Wieczór. Tego dnia obowiązuje ścisły post. Dla grekokatolików najważniejszy jest aspekt religijny: przygotowanie duszy do narodzin Boga. Wigilię rozpoczyna się modlitwą. Rodzina dzieli się prosforą. Następnie zasiąda do stołu.
Tradycyjnie powinno być na nim 12 postnych potraw, m.in. maczka, czyli zupa z suszonych grzybów, gołąbki z kaszą i ziemniakami, i oczywiście kutia. Pije się "uzwar" czyli kompot z suszonych owoców.
- Na środku stołu stoi świeczka, obok kładziemy czosnek i pieniądze, jako symbol zdrowia i bogactwa - mówi Daria Kajda, mieszkanka Olsztyna. Pieniądze te są później oddawane do cerkwi. Bardzo ważnym elementem jest siano kładzione pod obrus.
- Kiedyś kładziono na stół zboże, które symbolizowało plon, czy też pod stół słomę, na pamiątkę betlejemskiej szopki - wspomina pani Daria. Grekokatolicy nie zapominają o talerzu dla niespodziewanego gościa. W domu jest choinka, pod którą nie leżą jednak prezenty. Do dzieci z rodzin greckokatolickich św. Mikołaj przychodzi 19 grudnia. - Po kolacji wigilijnej idziemy do cerkwi na nabożeństwo Wecziria Wełyke, podczas którego śpiewane są psalmy i kolędy - dodaje.
Ukraińskie święta Bożego Narodzenia trwają trzy dni. Trzeci dzień poświęcony jest pamięci św. Stefana. To także czas odwiedzin kolędników. Kontynuacją tych świąt jest Nowy Rok i Święto Jordanu, czyli święcenie wody.